Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, giám sát đối với tổ chức cơ sở đảng

Đảng bộ huyện Điện Biên (tỉnh Điện Biên) có 66 tổ chức cơ sở đảng (trong đó có 24 đảng bộ và 42 chi bộ cơ sở); 425 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở; trên 6.500 đảng viên. Toàn huyện có 24 ủy ban kiểm tra (UBKT) đảng ủy cơ sở; 84 đồng chí ủy viên UBKT đảng ủy. Hiện UBKT Huyện ủy có 6 đồng chí (1 đồng chí là ủy viên kiêm chức). Công tác kiểm tra, giám sát là một nhiệm vụ trọng tâm luôn được Huyện ủy quan tâm, tìm nhiều giải pháp tích cực để phát huy vai trò, tác dụng của công tác kiểm tra đối với nhiệm vụ xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh.

Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X đã đề ra Nghị quyết "Về tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng”. Nghị quyết này đã được các cấp ủy, tổ chức đảng tổng kết sau 10 năm thực hiện và hiện nay vẫn tiếp tục thực hiện. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Điện Biên đã ban hành Nghị quyết 06-NQ/TU, ngày 7-5-2021 “Về tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng trong tình hình mới”; Ban Thường vụ Huyện ủy đã ban hành Nghị quyết số 08-NQ/HU, ngày 2-8-2021 về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TU, ngày 27-5-2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh “Về tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng trong tình hình mới”.

Theo báo cáo của cấp ủy cơ sở, từ đầu nhiệm kỳ đến ngày 30-10-2024, cấp ủy cơ sở đã tổ chức thực hiện 74 cuộc kiểm tra đối với 153 tổ chức đảng, 22 đảng viên. Trong đó, Huyện ủy tổ chức thực hiện 9 cuộc đối với 25 tổ chức đảng và 11 đảng viên; cấp ủy cơ sở tổ chức thực hiện 65 cuộc đối với 128 tổ chức đảng và 11 đảng viên. UBKT đảng ủy cơ sở tổ chức 108 cuộc kiểm tra đối với 166 tổ chức đảng, 4 đảng viên; trong đó, UBKT Huyện ủy tổ chức 16 cuộc đối với 21 tổ chức đảng và 2 đảng viên; UBKT đảng ủy cơ sở tổ chức thực hiện 92 cuộc đối với 145 tổ chức đảng và 2 đảng viên. Cấp ủy đã tổ chức thực hiện 52 cuộc giám sát chuyên đề đối với 174 tổ chức đảng và 9 đảng viên. Ngoài các cuộc kiểm tra theo chương trình, còn tổ chức thực hiện hoặc phối hợp thực hiện cơ bản có hiệu quả các cuộc kiểm tra đột xuất, kiểm tra theo chương trình của cấp ủy, UBKT cấp trên trên địa bàn huyện.

Công tác kiểm tra, giám sát đã góp phần quan trọng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, sự đoàn kết thống nhất, giữ vững kỷ cương, kỷ luật của Đảng; tích cực phòng ngừa, ngăn chặn sự suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên; bảo vệ quan điểm, đường lối của Đảng, tránh được các nguy cơ sai lầm về đường lối, quan liêu, xa dân, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng, các nghị quyết của Trung ương và của các cấp ủy đảng địa phương. Đồng thời, tạo sự chuyển biến tích cực về tư tưởng, nhận thức và hành động trong Đảng đối với công tác kiểm tra, trước hết là trong cấp ủy, người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, tổ chức nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp; từng bước hoàn thiện quan điểm, nội dung, phương pháp, nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra của Đảng trong tình hình mới. Kịp thời đánh giá đúng ưu điểm của cấp ủy cơ sở để phát huy, phát hiện, làm rõ những thiếu sót, khuyết điểm để uốn nắn, chấn chỉnh, đồng thời khắc phục và xử lý nghiêm tổ chức đảng có vi phạm, góp phần xây dựng đảng ủy cơ sở trong sạch, vững mạnh...

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn tồn tại một số hạn chế, khuyết điểm như sau: Việc quán triệt, triển khai học tập các quy định, hướng dẫn của Trung ương, của tỉnh, huyện về công tác xây dựng Đảng nói chung, công tác kiểm tra của Đảng nói riêng của cấp ủy, nhất là cấp ủy cơ sở còn làm lướt, hình thức, chất lượng, hiệu quả chưa cao.

Việc xây dựng chương trình, kế hoạch công tác kiểm tra của một số đảng ủy cơ sở còn lúng túng, nội dung sơ sài, có đảng ủy mặc dù xây dựng và ban hành chương trình nhưng không tổ chức thực hiện hoặc có thực hiện nhưng không hết các nội dung, đối tượng theo chương trình đã đề ra từ đầu năm; số cuộc kiểm tra đối với tổ chức đảng còn ít, có đảng ủy không thực hiện kiểm tra đối với tổ chức đảng trực thuộc, chất lượng hạn chế; sau kiểm tra còn chưa kịp thời gửi quyết định, thông báo kết luận kiểm tra đến cấp ủy, UBKT cấp trên để tổng hợp, báo cáo theo quy định. Một số đảng ủy cơ sở còn nhầm chức năng kiểm tra của cấp ủy đảng theo Điều 30 sang chức năng UBKT các cấp tại Điều 32, Điều lệ Đảng; thực hiện quy trình, thủ tục trong công tác kiểm tra còn sơ sài, chưa bảo đảm theo quy định...

Những tồn tại, hạn chế trên có nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan: Hệ thống văn bản về công tác kiểm tra, giám sát đã ban hành đầy đủ, tuy nhiên có nội dung mới, chưa có hướng dẫn để tổ chức thực hiện. Văn bản thực hiện chế độ, chính sách của Đảng và cơ quan Nhà nước đối với cán bộ kiêm nhiệm chức danh ủy viên UBKT đảng ủy cơ sở chưa đồng nhất. Một số cấp ủy, tổ chức đảng, nhất là cấp cơ sở chưa quan tâm đúng mức trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát.

Từ những tồn tại, hạn chế trên trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát của tổ chức cơ sở đảng trong Đảng bộ huyện Điện Biên, để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát đối với tổ chức cơ sở đảng, theo chúng tôi cần tập trung vào một số giải pháp chính sau:

Thứ nhất, làm tốt công tác tuyên truyền, quán triệt, triển khai các văn bản, quy định, hướng dẫn mới của cấp ủy cấp trên về công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật của Đảng. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, quán triệt, triển khai các văn bản, quy định, hướng dẫn mới của cấp ủy cấp trên về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng cho tổ chức đảng và đảng viên nắm và thực hiện, qua đó nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng, UBKT cơ sở và cán bộ, đảng viên về vị trí, vai trò, ý nghĩa, tác dụng của công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng trong tình hình mới. Đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; siết chặt kỷ cương kỷ luật, tăng cường kiểm tra nhất là kiểm tra, giám sát quyền lực. Kiên trì quyết liệt thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XIII. Thực hiện đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định tại Hội nghị tổng kết công tác kiểm tra của Đảng ngày 29-7-1964: “Các ủy ban kiểm tra phải góp phần xứng đáng vào công tác đó. Muốn làm được như vậy, các ủy ban và cán bộ kiểm tra phải học tập và thấm nhuần đường lối, quan điểm của Đảng, phải luôn luôn chú ý nâng cao khả năng chuyên môn, phải cố gắng công tác, phải trau dồi đạo đức cách mạng. Đặc biệt là phải nâng cao ý thức tổ chức và kỷ luật, phải thật thà phê bình và tự phê bình để làm gương mẫu trong việc chấp hành kỷ luật của Đảng. Phải chí công vô tư, không thiên vị, không thành kiến. Như thế thì mới làm tốt được công tác kiểm tra’’(1).

Thứ hai, lựa chọn nội dung đưa vào chương trình kiểm tra, giám sát hằng năm của đảng ủy cơ sở phải bám sát tình hình địa phương, đơn vị có trọng tâm, trọng điểm. Xác định rõ vai trò, trách nhiệm trong lãnh đạo công tác kiểm tra và thực hiện nhiệm vụ công tác kiểm tra, không ngừng đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra tại cơ sở; hằng năm căn cứ tình hình công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị của đơn vị. Việc xây dựng chương trình công tác kiểm tra, giám sát hằng năm của Đảng ủy phải bám sát chương trình kiểm tra, giám sát toàn khóa; kết quả kiểm tra, giám sát của năm trước; những hạn chế của đảng ủy xã trong công tác xây dựng Đảng năm trước và tình hình thực tế của Đảng ủy từ đó xây dựng chương trình công tác kiểm tra, giám sát sát hợp với tình hình thực tế của xã và bảo đảm tính hiệu quả, khả thi.

Thứ ba, tăng cường đổi mới trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ kiểm tra nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng trong tình hình mới trong thời gian tới. Đây là một trong những giải pháp đòi hỏi cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cấp ủy cần quan tâm và thực hiện một cách triệt để, bài bản. Cần có thời gian đầu tư, tập trung trí tuệ, sự vào cuộc và quyết tâm đồng lòng của cả tập thể cơ quan, đơn vị. Nhất là trách nhiệm vai trò của người đứng đầu, dám nghĩ, dám làm, dám đương đầu với khó khăn thử thách. Việc đề ra Nghị quyết của đảng bộ xã cần phải tập trung khâu tổ chức thực hiện hoàn thành Nghị quyết số 08-NQ/HU, ngày 2-8-2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ huyện về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TU, ngày 27-5-2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng trong tình hình mới.

Thứ tư, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật của Đảng là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng công tác tham mưu và tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát. Tiến hành rà soát, củng cố, kiện toàn đội ngũ cán bộ làm công tác kiểm tra bảo đảm về số lượng, chất lượng đảm đương nhiệm vụ; xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác kiểm tra có trình độ, năng lực và nghiệp vụ chuyên môn, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Việc đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên là một nhiệm vụ trọng tâm, có ý nghĩa quyết định trong quá trình xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh. Thông qua việc tổ chức lớp tập huấn về nghiệp vụ công tác kiểm tra, giám sát để bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho cấp ủy viên, người đứng đầu tổ chức đảng, UBKT cấp cơ sở về đường lối, chủ trương của Đảng và kiến thức, kinh nghiệm về công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng.

Thứ năm, tăng cường tổ chức việc trao đổi, học hỏi kinh nghiệm giữa các đơn vị cùng cấp trên địa bàn, nghiên cứu kỹ các văn bản quy định của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, quy trình, hướng dẫn của UBKT Trung ương và của Tỉnh ủy về công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật của Đảng. Việc trao đổi nghiệp vụ chuyên môn nhằm phát huy hết khả năng công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành của người đứng đầu cấp ủy trong thực hiện nhiệm vụ và công tác tham mưu thực hiện công tác kiểm tra, giám sát của UBKT đảng ủy là một nội dung quan trọng. Vì hiện nay, việc thực hiện công tác kiểm tra, giám sát là một trong những nhiệm vụ quan trọng, cần thiết và cũng là một nhiệm vụ khó, đòi hỏi người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng cần phải nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn, khả năng nhận biết và xử lý các tình huống trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát. Việc tổ chức trao đổi nghiệp vụ chuyên môn giữa các đảng ủy cơ sở về công tác kiểm tra, giám sát cũng là một giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác kiểm tra tại cơ sở.

Thứ sáu, tăng cường phối hợp chặt chẽ, đồng bộ với các đơn vị chức năng nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát ở mọi cấp độ, đảm bảo sự thống nhất và nhất quán trong triển khai các nhiệm vụ của Đảng.

Việc xây dựng và thực hiện các chương trình phối hợp với các đơn vị chức năng liên quan thuộc cấp ủy cơ sở là yêu cầu cấp thiết để tạo ra sức mạnh tổng hợp, hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm. Đồng thời, sự phối hợp này không chỉ giúp mở rộng phạm vi giám sát, đảm bảo tính toàn diện, liên tục của hoạt động kiểm tra, mà còn nâng cao năng lực phát hiện những sai phạm tinh vi, phức tạp. Qua đó, công tác kiểm tra, giám sát sẽ ngày càng minh bạch, nghiêm minh và kịp thời, góp phần xây dựng nội bộ Đảng trong sạch, vững mạnh, giữ vững kỷ luật, kỷ cương, bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị và củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự liêm chính, công bằng của Đảng trong mọi hoạt động. Qua đó nâng cao nhận thức trách nhiệm của tổ chức đảng, cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu về vị trí, vai trò, trách nhiệm người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy, UBKT đảng ủy cở sở.

Thứ bảy, thực hiện tốt công tác sơ, tổng kết, đánh giá, biểu dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, nhất là trong công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật của Đảng. Thời gian qua, cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội từ huyện đến cơ sở đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc; hiệu quả Kết luận 01-KL/TW, ngày 18-5-2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị 05, ngày 15/5/2016 về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, trong đó có quy định về thi đua, khen thưởng trong công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật của Đảng. Trong bối cảnh chuẩn bị kết thúc nhiệm kỳ 2020 - 2025, việc sơ, tổng kết đánh giá các chỉ thị, nghị quyết, quy định, kết luận của cấp ủy cấp trên và cấp ủy cũng chính là việc đánh giá, nhận xét, kịp thời biểu dương các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ, nêu gương những cá nhân, người đứng đầu trong thực hiện nhiệm vụ công vụ, dám nghĩ, dám làm, dám đương đầu với khó khăn, thử thách… nhất là trong việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng. Việc kịp thời biểu dương, khen thưởng cũng là một trong những phương pháp nhằm khích lệ, động viên kịp thời để các tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên nhất là người đứng đầu các cơ quan, đơn vị tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, hăng say trong công việc và lan tỏa những giá trị tốt đẹp nhất đến các tổ chức, cá nhân trong toàn huyện cùng học tập và noi theo.

Kiểm tra, giám sát là chức năng lãnh đạo, là một biểu hiện nghiêm túc của hoạt động có ý thức của cấp ủy, tổ chức đảng. Công tác kiểm tra được tiến hành công khai, dân chủ, khách quan, thận trọng và chặt chẽ theo đúng nguyên tắc, phương pháp công tác của Đảng; đề cao trách nhiệm, tính tự giác của tổ chức đảng và đảng viên; phát huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị và của nhân dân trong công tác kiểm tra. Tổ chức đảng và đảng viên phải chịu sự kiểm tra của Đảng; tổ chức đảng cấp trên kiểm tra đối với tổ chức đảng cấp dưới. Để bảo đảm vai trò lãnh đạo của Đảng, đòi hỏi các cấp ủy, tổ chức đảng, UBKT các cấp phải chú trọng và thường xuyên tiến hành công tác kiểm tra, giám sát các tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên chấp hành Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, nghị quyết, quyết định, chỉ thị của Đảng. Sự lãnh đạo của Đảng được tiến hành thông qua tổ chức và đảng viên đang hoạt động trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Mỗi tổ chức đảng phải xây dựng, tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát; đảng viên dù công tác ở lĩnh vực, cương vị nào đều phải tham gia kiểm tra, giám sát khi được tổ chức đảng có thẩm quyền phân công và chịu sự kiểm tra, giám sát trong việc thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đó là nhiệm vụ trực tiếp, thường xuyên của mọi tổ chức đảng và đảng viên. Một khi kiểm tra, giám sát tốt thì mới có thể đánh giá đúng, lựa chọn đúng và đặc biệt là kịp thời ngăn ngừa những sai phạm ngay từ khi mới manh nha; đó cũng là phương thức quan trọng để bảo vệ cán bộ, bảo vệ tổ chức đảng; bảo đảm Đảng và Nhà nước có đội ngũ cán bộ, công chức đủ phẩm chất và năng lực hoàn thành nhiệm vụ, được nhân dân tin yêu. Qua đó góp phần thực hiện vai trò lãnh đạo và sứ mệnh lịch sử của Đảng Cộng sản Việt Nam là xây dựng nước Việt Nam độc lập, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, thực hiện thành công chủ nghĩa xã hội và cuối cùng là chủ nghĩa cộng sản./.