Sức bật kinh tế Việt Nam: Từ nội lực đến chuỗi giá trị toàn cầu

Diễn đàn có sự tham dự của hơn 300 đại biểu, là lãnh đạo các cơ quan của Đảng, Nhà nước, các địa phương, hiệp hội, tập đoàn kinh tế, tổ chức quốc tế, các hiệp hội doanh nghiệp trong nước, nước ngoài cùng lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp FDI.

Trước khi bắt đầu, diễn đàn phát động quyên góp, ủng hộ đồng bào chịu ảnh hưởng do cơn bão số 10 gây ra. Với tinh thần tương thân, tương ái, các đại biểu, doanh nhân tham gia Diễn đàn Kinh tế mới 2025 đã ủng hộ đồng bào hơn 5 tỷ đồng, góp phần chung tay cùng đồng bào sớm khắc phục thiệt hại, ổn định cuộc sống.

Phát biểu khai mạc diễn đàn, GS, TS Hoàng Văn Cường, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam cho biết, diễn đàn được cấu trúc theo một trục xuyên suốt, nhất quán để các nhà khoa học, nhà quản lý và doanh nghiệp cùng nhau đề xuất chính sách tăng cường nội lực và nâng cao sự tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, tạo sức đột phá cho kinh tế Việt Nam. GS, TS Hoàng Văn Cường nhấn mạnh về sự đóng góp của doanh nhân, doanh nghiệp với sự phát triển của đất nước; hoạt động vinh danh thường niên cho các doanh nhân tiêu biểu tại diễn đàn hôm nay nhằm kết nối giá trị giữa các nhà khoa học, quản lý và doanh nghiệp để cùng chung tay phụng sự đất nước.

Dưới sự chứng kiến của Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc và Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị, Hội khoa học Kinh tế Việt Nam và Tạp chí Kinh tế Việt Nam đã vinh danh 10 doanh nhân Việt Nam tiêu biểu trong hành trình Đổi mới - Hội nhập - Vươn tầm của đất nước. Đây là những người tiên phong kiến tạo nền kinh tế thị trường, mang khát vọng dân tộc trong từng bước phát triển doanh nghiệp. Đây không chỉ là sự ghi nhận những đóng góp to lớn mà còn là sự khẳng định mạnh mẽ cho vai trò trung tâm của doanh nhân trong tương lai phát triển đất nước.

Phát biểu đề dẫn tại diễn đàn, đồng chí Nguyễn Thanh Nghị, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương nhấn mạnh, sau gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử rất đáng tự hào. Từ một đất nước nghèo nàn, lạc hậu, có thu nhập bình quân đầu người thấp, Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong những nền kinh tế năng động, phát triển nhanh với quy mô GDP tăng trưởng vượt bậc, thu nhập bình quân đầu người tăng đáng kể.

Tuy nhiên, Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cũng nêu rõ, cần thẳng thắn nhìn nhận, tăng trưởng kinh tế nước ta vẫn chủ yếu theo chiều rộng, dưới mức tiềm năng và tốc độ có xu hướng giảm dần; mô hình tăng trưởng kinh tế của Việt Nam còn bất cập và dần tới hạn, thể hiện qua một số chỉ báo, như chất lượng tăng trưởng, cơ cấu kinh tế, dấu hiệu về môi trường đầu tư và cạnh tranh. Bên cạnh đó, kinh tế vẫn dựa nhiều vào FDI thâm dụng vốn, chưa tạo nhiều đột phá về công nghệ và năng suất, giá trị gia tăng thấp, tỷ lệ nội địa hóa thấp, liên kết giữa doanh nghiệp trong nước và FDI chưa bền chặt. Cùng với đó là các mô hình kinh tế mới, như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế không gian cận biên hay kinh tế tầm thấp… vẫn chưa trở thành động lực đủ mạnh.

Đồng chí Nguyễn Thanh Nghị cũng chỉ rõ, tình hình thế giới hiện nay có nhiều biến động phức tạp, cạnh tranh thương mại, cạnh tranh công nghệ gay gắt, các tiêu chuẩn quốc tế mới về thương mại và môi trường tạo ra nhiều thách thức cho sản xuất, xuất khẩu, tác động đến tăng trưởng khi một nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam. Để thực hiện thắng lợi hai mục tiêu chiến lược đến năm 2030 và năm 2045, đặt ra yêu cầu cấp bách cho Việt Nam, đó là phải xây dựng mô hình tăng trưởng mới, làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, đồng thời khai mở những mô hình kinh tế mới, các động lực mới dựa trên tri thức, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và sức mạnh nội sinh của dân tộc. Phát huy tốt nhất các khu vực kinh tế, các ngành kinh tế, các không gian kinh tế và phải quan tâm cả góc độ tổng cung và tổng cầu của nền kinh tế.

Để đạt được tăng trưởng bền vững và hai con số trong giai đoạn tới, đồng thời thực hiện các nghị quyết chiến lược của Bộ Chính trị ban hành gần đây để nâng cao năng lực nội sinh, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, tạo sức bật cho kinh tế Việt Nam, đồng chí Nguyễn Thanh Nghị đề nghị, diễn đàn tập trung trao đổi, thảo luận vào 4 định hướng trọng tâm: (1) Cần làm mới các động lực tăng trưởng kinh tế truyền thống, trong đó, cần làm rõ dư địa có thể khai thác để đạt mục tiêu đặt ra trong thời gian tới; (2) Kiến tạo động lực tăng trưởng mới, trong đó, tập trung phát triển và ứng dụng các mô hình kinh tế mới, các ngành kinh tế mới và các không gian phát triển mới để tạo sức bật nội lực cho tăng trưởng kinh tế; (3) Phát huy nội lực và tăng cường mối liên kết giữa các khu vực kinh tế và giữa các doanh nghiệp; (4) Giải pháp nào để kết hợp thúc đẩy mở rộng phạm vi, quy mô gắn với tăng trưởng nhanh giá trị gia tăng ở tất cả các ngành nông nghiệp, công nghiệp và xây dựng dịch vụ.

Đồng chí Nguyễn Thanh Nghị khẳng định, đổi mới mô hình tăng trưởng không chỉ là nhiệm vụ kinh tế, thực hiện mục tiêu trước mắt và 2 mục tiêu chiến lược đến năm 2030, năm 2045, mà còn là sứ mệnh chính trị và lịch sử để bảo đảm độc lập, tự chủ, tự cường, đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Đây là thời điểm đất nước rất cần sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt, sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân để cùng nhau kiến tạo một mô hình tăng trưởng mới, đưa Việt Nam bứt phá, đạt tăng trưởng hai con số, hiện thực hóa khát vọng dân tộc vào năm 2030 và 2045.

Phát biểu tại Diễn đàn, đồng chí Hồ Đức Phớc, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa của mục tiêu lớn là trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045 và mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần quyết tâm chuyển đổi mô hình tăng trưởng, không những chuyển đổi theo chiều rộng và còn chuyển đổi về chiều sâu, phát triển dựa trên nền tảng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, sử dụng hiệu quả nguồn lực của đất nước. Đồng chí cho biết, thời gian qua Bộ Chính trị đã ban hành 4 nghị quyết rất quan trọng, là nền tảng và động lực cho sự phát triển. Những nghị quyết này là kim chỉ nam để phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, để xây dựng nền kinh tế nước ta phát triển nhanh, độc lập, tự chủ, kiến tạo và chủ động hội nhập quốc tế một cách sâu rộng.

Trong khuôn khổ diễn đàn, các chuyên gia kinh tế, đại diện cho các ngành, lĩnh vực cùng lãnh đạo doanh nghiệp tập trung trao đổi, thảo luận và hiến kế các sáng kiến, giải pháp có tính khả thi cao nhằm chia sẻ nhiều thông tin thực tiễn, đánh giá khả năng, cơ hội bứt phá tăng trưởng dưới góc độ từng ngành, lĩnh vực và góc độ doanh nghiệp. Các ý kiến đề xuất giải pháp để Việt Nam có thể chuyển đổi được mô hình tăng trưởng xuất khẩu theo hướng tăng vị thế và tăng giá trị trong các chuỗi cung ứng; nhận định về tương lai tăng trưởng dựa vào xuất khẩu của Việt Nam; vai trò của các mô hình kinh tế mới trong việc nâng cao nội lực và tăng giá trị trong chuỗi cung ứng cho Việt Nam; tăng cường tính liên kết, hợp tác giữa các khu vực doanh nghiệp… Diễn đàn cũng thu được các ý kiến, sáng kiến, hiến kế từ thực tiễn nhằm cung cấp thêm các luận cứ khoa học và thực tiễn về các giải pháp chiến lược tạo đột phá tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong giai đoạn tới./.

Bảo Yến (tổng hợp)