Nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Đắk Nông

Từ năm 2021 đến nay, sau khi Chương trình số 26-CTr/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đắk Nông về thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XII về nâng cao đời sống vật chất - tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2021 - 2025 được ban hành, các cơ quan, đơn vị, địa phương từ cấp tỉnh đến cơ sở trên địa bàn tỉnh Đắk Nông đã chủ động xây dựng kế hoạch cụ thể hóa nhằm nâng cao đời sống vật chất - tinh thần cho đồng bào DTTS phù hợp với nhiệm vụ của từng đơn vị và tình hình phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương.

Các cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội địa phương đã tích cực phổ biến, quán triệt đến toàn thể cán bộ, đảng viên, hội viên và quần chúng nhân dân về các mục tiêu, nội dung, nhiệm vụ của Chương trình; xây dựng kế hoạch chi tiết và tổ chức triển khai thực hiện bảo đảm hiệu quả. Ủy ban nhân dân tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan và Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố triển khai các hoạt động thông tin, tuyên truyền trên địa bàn, tăng cường sử dụng các hình thức thông tin, tuyên truyền trực quan, xây dựng chương trình, chuyên mục tuyên truyền các nội dung liên quan đến công tác nâng cao đời sống vật chất - tinh thần cho đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí của tỉnh đã phối hợp với các đơn vị liên quan duy trì và tăng cường chất lượng nội dung các chương trình, chuyên mục, chuyên trang về DTTS...

Bằng nhiều chính sách, các giải pháp, với sự nỗ lực, phấn đấu của toàn Đảng bộ và nhân dân trên địa bàn tỉnh, việc thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu của Chương trình số 26-CTr/TU đạt những kết quả nổi bật. Các cấp, ngành, địa phương quan tâm thực hiện mục tiêu giải quyết cơ bản các vấn đề về đất ở, nhà ở, nước sinh hoạt, đất sản xuất, nước sạch, điện sinh hoạt của các hộ DTTS, hộ nghèo, cận nghèo; tăng cường kết cấu hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất và dân sinh ở các xã đặc biệt khó khăn, các thôn, bản đặc biệt khó khăn. 

Hiện nay, toàn tỉnh đang triển khai xây dựng 73 mô hình, dự án, kế hoạch hỗ trợ phát triển sản xuất với mục tiêu hỗ trợ đa dạng hóa sinh kế, xây dựng, phát triển và nhân rộng các mô hình, dự án giảm nghèo hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, du lịch, khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh. 

Từ nguồn lực của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, 2 huyện Tuy Đức và Đắk Glong đã thực hiện hỗ trợ nhà ở cho 18 hộ với tổng kinh phí 792 triệu đồng. 

Tỉnh đã thực hiện lồng ghép trong kế hoạch thực hiện Chương trình mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn, trong đó hỗ trợ đầu tư xây dựng 16 công trình vệ sinh, nước sạch và công trình phụ trợ khác; kết quả hiện có khoảng 50% hộ nghèo, hộ cận nghèo sử dụng nước sinh hoạt, nhà tiêu hợp vệ sinh.

Thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ công tác định canh, định cư; sắp xếp, bố trí ổn định số hộ di cư không theo quy hoạch, tỉnh đã triển khai cụ thể hóa Đề án bố trí ổn định dân di cư tự do trên địa bàn tỉnh Đắk Nông giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030. Cùng với đó, bố trí giao đất, công nhận 222 ha đất ở, bao gồm ổn định tại chỗ, xen ghép và di dời tập trung về vị trí quy hoạch mới; đầu tư xây dựng các cơ sở hạ tầng thiết yếu...

Ngoài ra, các đơn vị, địa phương xây dựng các chương trình, kế hoạch khuyến khích các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh đào tạo nghề miễn phí và nhận lao động thuộc hộ nghèo đồng bào DTTS vào làm việc để tăng thu nhập. Đã tổ chức đào tạo nghề cho 1.500 người lao động là người DTTS, người lao động là người dân tộc Kinh thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo sinh sống ở vùng đồng bào DTTS và miền núi. 

Các chính sách miễn giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập cho học sinh, sinh viên đã được triển khai có hiệu quả đến với từng đối tượng cụ thể trong đó có các hộ gia đình nghèo, DTTS; đã tổ chức lớp học xóa mù chữ cho 680 người dân vùng đồng bào DTTS. Ngoài ra, tỉnh đã tích cực triển khai chính sách hỗ trợ về y tế cho người nghèo, đồng bào DTTS và cận nghèo thông qua hình thức cấp hỗ trợ thẻ bảo hiểm y tế.

Để bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, phát triển toàn diện về trí tuệ, đạo đức, thể chất và tinh thần cho đồng bào DTTS, các đơn vị, địa phương đã triển khai thực hiện nhiều hoạt động như mở các lớp tập huấn bảo tồn dân ca, truyền dạy kỹ năng làm nghề, tổ chức các lễ hội, liên hoan dân ca các dân tộc góp phần lớn vào việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Đồng thời, tổ chức thực hiện hiệu quả Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vùng DTTS” trên địa bàn tỉnh Đắk Nông.

Cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp đã quán triệt, tuyên truyền để mỗi cán bộ và nhân dân hiểu rõ vai trò, vị trí, tiềm năng to lớn của địa bàn DTTS và chính sách dân tộc nhất quán của Đảng, Nhà nước, cũng như tầm quan trọng của việc thực hiện các chính sách đối với sự phát triển của đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh. Ước khoảng 50% hộ nghèo, hộ cận nghèo có nhu cầu được tiếp cận sử dụng các dịch vụ viễn thông, internet; 30% các hộ gia đình sinh sống địa bàn huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn được tiếp cận thông tin về giảm nghèo bền vững thông qua các hình thức xuất bản phẩm, sản phẩm truyền thông.

Bên cạnh đó, thực hiện công tác kết nghĩa giữa các cơ quan Đảng, chính quyền, đoàn thể, các tổ chức kinh tế, lực lượng vũ trang đối với bon, buôn đồng bào DTTS tại chỗ, đã có 87 cơ quan, đơn vị cấp tỉnh kết nghĩa với 79 bon, buôn đồng bào DTTS tại chỗ. Hiện nay, toàn tỉnh có tổng số 309 người có uy tín trong đồng bào DTTS được công nhận. Hằng năm, tỉnh tổ chức thăm, tặng quà nhân dịp Tết Nguyên đán; thực hiện đặt và cấp phát báo cho người có uy tín; thực hiện thăm viếng đối với người có uy tín trong đồng bào DTTS qua đời.

Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện các chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua vẫn còn một số tồn tại, hạn chế. Công tác tuyên truyền về các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân tộc; nâng cao ý thức tự lực, tự cường trong đồng bào DTTS chưa được quan tâm đúng mức, một bộ phận trong đồng bào vẫn có tư tưởng trông chờ, ỷ lại, chưa chủ động vươn lên; số hộ nghèo trong đồng bào DTTS còn cao, nhiều hộ DTTS thoát nghèo nhưng chưa bền vững. Các chính sách, chương trình, dự án triển khai còn chậm, nhiều chính sách chưa đạt được mục tiêu đề ra, cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng được yêu cầu của sự phát triển; việc giải quyết một số vấn đề bức xúc của người dân như thiếu đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt chưa hiệu quả; tiến độ giao rừng, cho thuê rừng gắn với giao đất lâm nghiệp và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp còn chậm; đào tạo nghề nông thôn chưa thực sự mang lại hiệu quả tạo sinh kế bền vững giúp đồng bào thoát nghèo…

Để tiếp tục phát huy hiệu quả công tác chăm lo đời sống vật chất - tinh thần cho đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh, cấp ủy đảng, chính quyền các cấp trong tỉnh quan tâm thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp sau:

Một là, xây dựng hoàn thiện hệ thống văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và có cơ chế thực hiện lồng ghép hiệu quả 3 Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS, giảm nghèo bền vững và nông thôn mới. Huy động, bố trí nguồn vốn để thực hiện các chính sách giảm nghèo đặc thù của tỉnh, chương trình, dự án đầu tư phát triển, hỗ trợ phát triển sản xuất cho các buôn, bon có đông đồng bào DTTS và thực hiện tốt công tác kêu gọi, thu hút các nguồn vốn để đầu tư cho các bon, buôn đã được quy hoạch; trước mắt cần ưu tiên vốn đầu tư cho các bon, buôn chưa được đầu tư, tỷ lệ hộ nghèo cao và trọng điểm về an ninh trật tự.

Hai là, việc triển khai, thực hiện Chương trình số 26-CTr/TU phải có trọng tâm, trọng điểm và bền vững, tập trung cho các xã, thôn, bon, buôn đặc biệt khó khăn; giải quyết các vấn đề bức xúc, cấp bách nhất; ưu tiên hỗ trợ hộ nghèo, các nhóm DTTS khó khăn nhất; hỗ trợ trực tiếp đến các hộ DTTS nghèo; hộ nghèo dân tộc Kinh sinh sống ở xã, thôn, bon, buôn ĐBKK.

Ba là, tăng cường công tác tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân tộc, chính sách dân tộc và đại đoàn kết dân tộc; tuyên truyền sâu rộng các chính sách dân tộc; tuyên truyền việc bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp, di sản văn hóa vật thể, phi vật thể của các DTTS gắn với phát triển du lịch, vận động xóa bỏ các tập tục lạc hậu.

Bốn là, thực hiện bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa vật thể và văn hóa phi vật thể của các DTTS; huy động nguồn lực của toàn xã hội cùng tham gia giữ gìn, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa của các DTTS, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, ý thức bảo vệ và phát huy di sản văn hóa của các DTTS; bảo tồn và phát huy lễ hội truyền thống tốt đẹp của các DTTS, xây dựng, nhân rộng sản phẩm văn hóa phục vụ phát triển du lịch tại các địa phương.

Năm là, tăng cường chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện chính sách, chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS tại địa phương; chú trọng kiểm tra, giám sát các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu tại các huyện có tỷ lệ hộ nghèo cao để kịp thời phát hiện và uốn nắn những sai sót trong quá trình thực hiện; đồng thời, nhân rộng và khen thưởng mô hình mới, cách làm hiệu quả./.